Keizer Menelik
Onmiddellijk sloten de Italianen een verdrag met
hem en voorzagen hem van 28 kanonnen en 38
000 geweren. Een misverstand in het verdrag (over
'moeten' of 'kunnen') leidde in 1896 tot een botsing
van de legers, die een vernietigende nederlaag voor
de Italianen werd (Slag bij Adoua). Dit feit
verbaasde de wereld, die Menelik nu niet langer als
een obscure negerhoofdman zag. maar als heerser
met wie rekening gehouden moest worden. In de
jaren daarna openden vele landen bedrijven en
vestigingen in de nieuwgestichte hoofdstad Addis
Abeba ('Nieuwe Bloem'). Door een aantal verdragen
wist Menelik de onafhankelijkheid van Ethiopië te
verzekeren.
In 1906 begon de hemel voor Ethiopië te verduisteren door het overlijden van
de twee potentiële troonopvolgers. Vooral de
dood van Ras MAKONNEN, de vader van Ras
TAFARI, betekende een groot verlies voor het
land. Misschien zou deze zeer intelligente man,
die in Harar bevriend was met de daar
wonende dichter ARTHUR RIMBAUD, erin zijn
geslaagd het land een periode van
verdeeldheid en twisten te besparen. In 1907
werd Menelik zelf ziek en benoemde een
ministerie om hem bij te staan. Zijn vrouw,
Keizerin TAITOE, regeerde drie jaar waarin ze
voornamelijk haar familie begunstigde. Toen
werd ontdekt dat ze de dood van Menelik door
vergiftiging had bespoedigd, werd ze afgezet.
In 1911 werd ze opgevolgd door de 17-jarige
LIDSJ JASOE, zoon van Ras MICHAËL, een
verre nazaat van Achmed Gragne. Al spoedig
toonde Lidsj sympathie voor de islam en
verder
bleek hij
gespeend
van elk verantwoordelijkheidsbesef. In 1915
beweerde hij niet van Salomo, maar van
Mohammed af te stammen en liet de
Ethiopische vlag van een halve maan
voorzien met de tekst 'er is geen God dan
Allah' .
Toen hij in het zuiden vertoefde grepen de
edelen in Addis Abeba de macht en
kroonden de dochter van Menelik, JUDITH
ZAUDITU, tot Keizerin en Koningin der
Koningen en RAS TAFARI, de latere Haile
Selassie werd regent en troonopvolger.
Lidsj ging
hulp halen
bij zijn
vader Ras
Michaël. Hij kreeg een leger van 50 000 man
tot zijn beschikking en versloeg Ras LUL
SEGUED.
Ras Tafari trok hem vanuit de hoofdstad
tegemoet met een verzameld leger en
versloeg hem in een tien uur durende strijd
die 11 000 man het leven kostte. Lidsj
ontsnapte en wist zich nog vijf jaar schuil te
houden bij de Danakils voor hij
gevangengenomen werd. Ras Tafari wachtte
rustig zijn kansen af om te regeren. Zijn vader,
Ras Makonnen, had als vertrouwde
boodschapper van Menelik, de moderne
Europese staten leren kennen. De zoon had
van hem het verlangen geërfd Ethiopië te
moderniseren; beiden waren van mening dat
het anders met het onafhankelijke Ethiopië
gedaan zou zijn.
Ras Tafari Makonnen
Geboren op 23 juli 1892 kreeg Ras Tafari zijn eerste opleiding in het Amhaars
en de kerkleer van een priester. Na een studie Frans aan de katholieke missie
studeerde hij o.a. Engels en wetenschappen. Als 16-jarige deed hij ervaring op
als gouverneur van Sidamo, een van de rijkste provincies. Hoewel krachtig van
geest en wil, was Ras Tafari zwak van gestel.
Zijn hele leven is overschaduwd door het overlijden van zijn naasten. Door het
lot werd hij voor zijn taak uitverkoren. Van een familie van elf kinderen
overleefden alleen hij en zijn oudere broer de gevaren van de kindertijd. Bij een
bootongeluk op het Haramaya-meer was Ras Tafari de enige overlevende; zijn
zes metgezellen verdronken. Na de dood van zijn oudere broer werd Ras Tafari
hertog van Harrar. Zijn hele leven zou hij zich ervoor inzetten het oude met het
nieuwe te verzoenen. In 1925 waagde hij het zijn eerste buitenlandse reis te
maken. De meest geduchte tegenstanders onder de feodale hoofden nam hij
mee op reis langs enkele voorname Europese hoven om ervoor te zorgen dat
zijn positie tijdens zijn afwezigheid niet ondermijnd zou worden.
Reeds eerder beijverde hij zich ervoor dat Ethiopië in 1923 tot de Volkenbond
werd toegelaten. April 1930 stierf ZAUDITU, die van haar keizerinschap niets
dan verdriet beleefd had. Op 2 november 1930 werd Ras Tafari gekroond tot
Keizer onder de naam Haile Selassie I, Koning der Koningen, zegevierende
Leeuw uit de Stam van Juda, Uitverkorene Gods. Selassie wist wat hem te doen
stond om zijn rijk te moderniseren. Uit eigen middelen bekostigde hij de
opleiding van jongeren in Europa. Hij wilde steun van een nieuwe intelligentsia,
die westerse methoden en organisaties in zijn rijk zouden kunnen invoeren. De
oude Rassen zagen zeer goed in dat dit wel moest uitlopen op inkrimping van
hun macht en begonnen een revolte door de gevangen gehouden Lidsj Jasoe te
bevrijden. Selassie wist deze rebellie echter snel te onderdrukken en ging
verder met hervormingen.
Hij schonk zijn land een grondwet en parlement, introduceerde de eerste
auto's, treinen, vliegtuigen en electriciteit. Ook opende hij een drukkerij voor o.a.
een krant. De politie, het onderwijs en de rechtspraak werden gemoderniseerd,
waarvoor hij Zweden, Belgen en Zwitsers aantrok. Op belangrijke posten
benoemde hij naast iemand van de oude generatie een jonge afgestudeerde en
en buitenlandse adviseur; een formule die niet altijd werkte.
Veel tijd werd hem niet gegund. Reeds vier jaar nas zijn kroning lokte Italië een
incident uit door in het land overal consuls te stationeren, die door omkoperij de
verdeeldheid probeerden aan te wakkeren. De fascist MUSSOLINI had behoefte
aan een overwinning en hitste zijn volk op. Italië begon troepen en wapens te
verschepen om een oorlog te provoceren. Selassies beroep op de Volkenbond
leidde uiteindelijk tot een wapenembargo voor beide landen dat evenwel
Ethiopië het meest trof .
In Italië werkte de wapen- en munitieindustrie op volle kracht. Hernieuwde
beroepen op de Volkenbond door Ethiopië werden door Italië belachelijk
gemaakt. Italië voelde zich geroepen 'zich te beschermen tegen barbaarse,
middeleeuwse toestanden die Ethiopië uitsluiten van de gemeenschap van
beschaafde naties'. Na vruchteloze verzoeken van Ethiopië om neutrale
waarnemers trokken de Italianen de grens over en bombardeerden steden. Voor
de ogen van de wereld werden de afspraken van de Volkenbond met voeten
getreden. Terwijl het wapenembargo tegen Ethiopië nog steeds van kracht was,
werd het Italië toegestaan honderden tonnen gifgas door het Suezkanaal te
transporteren. De reden daarvoor was dat de grote mogendheden Italië te
vriend wilden houden uit angst voor een aansluiting van dit land bij Duitsland,
zoals later bleek tevergeefs.
De landen die niet durfden te protesteren om zich buiten alle moeilijkheden te
houden, hebben zo de voorwaarden voor hun eigen veiligheid vernietigd. Dit
was in feite het begin van de Tweede Wereldoorlog. De lijfgarde van Haile
Selassie en de opgeroepen lichtingen, die onder de feodale hoofden de strijd
met de Italianen aanbonden, waren moedig genoeg, maar met blote handen en
lichamen kan men tegen een modern oorlogsapparaat niets uitrichten. Italië had
400 vliegtuigen ingezet, Ethiopië had er elf, waarvan acht bruikbare; alle
langzame, onbewapende machines. Italië voorzag de vliegtuigen van sproeiers,
die grote gifwolken op het Ethiopische volk deden neerdalen. Verblind en
verbrand trokken de Ethiopische troepen zich terug en probeerden zo spoedig
mogelijk hun woonplaatsen te bereiken. Haile Selassie vocht zelf mee en verloor
de slag waardoor de weg naar de hoofdstad openlag. De Keizer reisde per trein
naar de kust en werd op een Britse kruiser via Jeruzalem naar Londen gebracht.
Op 30 juni 1936 hield Selassie een ernstige en waardige rede voor de
Volkenbond in Geneve. Het was ontroerend hoe hij daar hulp van bleef
verwachten. In plaats van hulp kreeg hij daar door Italiaanse journalisten
scheldwoorden en beledigingen toegeschreeuwd. De waardige houding van de
Keizer stond in schril contrast met de vertegenwoordigers van een natie, die
pretendeerde de Europese beschaving aan een achterlijk Afrikaans land te
willen brengen. Tijdens de vijf jaar Italiaanse bezetting bleven de Rassen met
hun legers zich verzetten en aanslagen plegen. Uit wraak werden alle jonge
ontwikkelde Ethiopiërs, net teruggekeerd van hun studie in Europa,
geëxecuteerd, evenals vele kloosterlingen.
De Keizer bleef al die tijd via Khartoum in contact met zijn landgenoten staan.
Toen Engeland en Frankrijk de oorlog was verklaard keerden de kansen en
zetten zij zich in voor de bevrijding. Op 5 mei 1941 deed de Keizer aan het
hoofd van een troepenmacht zijn intrede in Addis Abeba. Haile Selassie was
terug in zijn,. land, dat nu van zijn jonge intelligentsia was beroofd en welks
schatkist leeg was. Er waren veel wapens in omloop en dappere strijders
moesten beloond worden, maar de beste vechters bleken niet de beste
bestuurders. Langzamerhand ontworstelde Ethiopië zich aan de Engelse invloed
en maakte aanspraak op het gedekoloniseerde Eritrea om de geschiedenis
geen kans tot herhaling te geven. In 1952 werd Eritrea een autonoom gebied in
een federatie onder de Ethiopische kroon. Na de oprichting van
afscheidingsbewegingen annexeerde Selassie Eritrea in 1962.