Over de laatste Keizer en de geschiedenis van Ethiopië    Hugo Kaagman,  Bres 128,   februari/maart 1988        Het luisteren naar reggae-muziek confronteert ons vaak met een historisch persoon van wie bijna niemand iets weten wil. Het beeld van Keizer HAlLE SELASSlE I is voorgoed verstoord door een film montagetruc, die zijn ondergang werd. De Engelsman J. DlMBLEDY monteerde beelden door elkaar van hongerende vluchtelingen en een rijke monarch die zijn leeuwen voedt. De wereld sprak er schande van en keek besluiteloos toe hoe de militairen de macht grepen. Sindsdien zien we, verspreid over de westerse wereld, het Rastageloof opduiken; HUGO KAAGMAN graaft met ons in de historie om de achtergronden ervan op te sporen.    Het door Rusland gesteun de Ethiopië verschilt weinig van het oude, behalve dat de leider kolonel MENGISTU HAILE MARIAM niet meer 'door God' maar door Marx 'gezonden is'. De boeren hebben nu weliswaar meer land, maar de hulpverlenende rol van de Kerk  is uitgespeeld, de collectieve landbouw mislukt en meer dan ooit wordt het land geteisterd door droogte en hongersnood. Wat ze nu missen is de mythe die het land gedurende 3000 jaar bij elkaar heeft gehouden en die tevens de sleutel is van het Rasta-geloof: Keizer Haile Selassie I, Koning der Koningen, zegevierende Leeuw uit de Stam van Juda, Uitverkorene Gods, Verde­diger van het Geloof. Een aristocratische dicta­tor en een verlicht despoot. Hij was de man die in een authentiek middeleeuws rijk naar de moderne tijd moest leiden. Geen enkel Afrikaans land heeft een ideaal bestuur volgens westerse begrippen. Steeds zijn meningen hierover beïnvloed door vooroordelen en propaganda. Natuurlijk zijn feodale structuren niet te verdedigen, maar nu Ethiopië, ondanks de revolutie, voornamelijk geassocieerd wordt met onderdrukking, honger en hulpeloosheid is het wel tijd om een traditioneel leider de erkenning te geven die hij verdient. Koningin van Sheba       Als koninkrijk ontstond Ethiopië 1000 jaar v.C., na een immigratiegolf vanuit Jemen. Er werden tempels, monolieten en stuwdammen gebouwd. Reeds 500 jaar v .C. was er een vorst die de titel Negus Negesti (Koning der Koningen) aannam, welke titel tot en met Haile Selassie door de vorsten gedragen werd. De hoofdstad werd Axum en deze stond onder invloed van de Egyptische beschaving. In het gebied tussen Egypte en het Ethiopisch hoogland ontstond de staat Meroë. Zijn vorsten hebben hun heerschappij tijdelijk zelfs over heel Egypte uitgebreid, waar zij de 25ste of Ethiopische dynastie vormden.   Aangenomen wordt dat Axum zo'n 300 jaar n.C. onder Koning EZANA christelijk werd. De Ethiopiërs zelf leggen hun historische verbinding echter ten tijde van Koning SALOMO. Ze baseren zich op de legende van de Koningin van Sheba. Zo'n 950 jaar v .C. was de wijsheid van Koning Salomo en de roem van zijn tempel tot in Ethiopië doorgedrongen, waar Koningin MAKEDA ofte wel de Koningin van Sheba heerste. Zij vertrok met een karavaan, beladen met kostbare geschenken, naar Jeruzalem. Zij verbleef daar maandenlang en deed afstand van haar voorvaderlijke verering van zon, maan en sterren en ging over tot het geloof in de God van Israël.   Na zes maanden besloot ze terug te keren. Salomo echter begeerde kinderen van zulk een uitnemende, wijze en mooie vorstin. Zij wees echter al zijn verlangens af, doch beloofde de koning ter wille te zijn indien zij zich iets van hem mocht toeëigenen. De vorst nodigde haar daarop aan een schitterende maaltijd, waarbij hij de spijzen krachtig had laten kruiden, zodat Makeda 's nachts gekweld werd door een ondraaglijke dorst. Zij verliet haar bed en nam een slok water uit een opzettelijk bij de hand gezette karaf. De koning kwam onmiddellijk te voorschijn en hield de koningin aan haar woord. Op haar tegenwerping dat haar belofte zeker niet voor water kon gelden, antwoordde de vorst dat niets op aarde kostbaarder was dan water. En hij kreeg zijn zin. In zijn slaap droomde hij daarop, dat de zon het land van Juda verlichtte en daarna naar het land van Ethiopië verdween. Een tweede maal verscheen de zon boven Judea, maar de Joden poogden de zon te vernietigen, waarop zij voor de tweede maal naar Ethiopië verdween. De volgende dag schonk Salomo de koningin een ring en zei: 'Indien gij een zoon mocht ontvangen, geef hem dan deze ring en stuur hem naar mij.' De Koningin keerde naar haar land terug en baarde een zoon, die zij MENELIK noemde. Toen hij volwassen was, wenste hij zijn vader te bezoeken.   Menelik reisde naar Jeruzalem. Salomo wilde zijn eerstgeboren zoon niet meer laten gaan en probeerde hem over te halen zijn opvolger te worden. Menelik weigerde. Daarop zalfde Salomo hem met heilige olie, bestemd voor koningen, noemde hem DAVID en vaardigde een wet uit, dat voortaan zijn mannelijke nageslacht in Ethiopië zou regeren. Overeenkomstig de wens van zijn moeder verzocht Menelik om een stuk franje van het doek, dat de Ark des Verbonds  bedekte, opdat de Ethiopiërs het zouden kunnen vereren. Salomo beloofde zijn verzoek in te willigen. Rovendien liet hij zijn raden en officieren ontbieden en sprak tot hen: 'Ik zend mijn eerstgeboren zoon terug om Ethiopië te regeren. Zendt allen uw eerstgeboren zoon om hem te begeleiden en hem in de regering als raden en bestuurders bij te staan. Zij gehoorzaamden aan 's Konings wens.   Deze zoons hadden echter weinig lust hun vaderland te verlaten en beschimpten heimelijk Menelik. Hun grootste bezwaar was echter, dat zij afscheid zouden moeten nemen van de Ark des Verbonds. De zoon van de hogepriester bedacht een plan en deelde dit onder geheimhouding aan de anderen mee. Hij zamelde geld in en liet een kist bouwen met dezelfde maten als die van de Ark. In de nacht voor hun vertrek begaf hij zich daarmee naar de tempel. De engel Michaël opende voor hem de deuren van het Heilige der Heiligen, verruilde de kist voor de Ark en dekte hem met doeken toe, zodat niemand het bemerkte. Ook nam hij de stenen tafelen der wet met de tien geboden, die Mozes op de berg Sinaï van God had ontvangen. De volgende dag vertrokken Menelik en zestig Joodse jongelingen in een lange rij wagens naar Ethiopië.    Op onverklaarbare wijze werden de wagens een el van de grond gelicht en vlogen als adelaars voort, zodat zij in één dag een afstand van dertien dagreizen aflegden. Toen zij het Ethiopische grondgebied bereikt hadden, deelden de jongelieden Menelik mee, dat zij de Ark met zich hadden meegevoerd. Menelik was vervuld van blijdschap en danste rond de Ark. Menelik aanvaardde de regering en de zoons van de ede len uit Israël werden aangesteld als hoge raden en bestuurders.   Toen Menelik Israël had verlaten was Salomo bedroefd. Hij deelde de hogepriester de droom mee en werd van vrees vervuld. Ze ontdekten de vermissing van de Ark en zetten meteen de achtervolging in. In Egypte bleek welk een voorsprong Menelik had en Salomo begreep toen dat van inhalen geen sprake kon zijn en weeklaagde jammerlijk. Hij troostte zich echter met de gedachte dat de Ark niet in handen van een vreemdeling, maar in die van zijn eigen eerstgeboren zoon gevallen was. Hij legde al zijn raden en officieren een eed van geheimhouding op zodat niemand van het volk van Israël zou vermoeden dat de Ark verloren gegaan was.    De officiële vorm van deze legende is vastgelegd in de 14e eeuw in de Kebra Negest, (de Glorie der Koningen) en is terug te vinden in de  Bijbel (Koningen 1, 10). Eeuwenlang geloofde iedere Ethiopiër dat de Ark des Verbonds zich bevond in de kathedraal van Axum, dat het koningshuis afstamde van Salomo en dat de hofedelen en erfelijke priesterkaste van Israëlitische oorsprong waren. Helaas zijn deze kostbare heiligdommen verloren gegaan bij de inval van de Mahdisten in 1889, hoewelook nu het mysterie blijft bestaan van een geheime be­waarplaats. De Joodse invloed kan ook toegeschreven worden aan de diaspora (70 n.C.). De  eerste drie eeuwen n.C. breidde het koninkrijk van Axum zich naar alle kanten uit. Zelfs staken de Axumers de Rode Zee over en veroverden Jemen, het land hunner afkomst, tijdelijk. Onder Koning EZANA in de vierde eeuw leidde het christendom tot een geïnspireerde tijd. Er werden tal van paleizen en kloosters gebouwd, o.a. het befaamde en nog steeds bewoonde bergklooster van Debre Damo in Tigré dat slechts met behulp van touwladders bereikt kan worden.   Turken, Portugezen, Jezuïeten   De zevende eeuw bracht een keerpunt. Door de prediking van de profeet MOHAMMED werd Arabië voor het eerst tot een religieus-politieke eenheid, en onderwierp het verdeelde Byzantijnse en Perzische rijk. In 636 werden Palestina en Syrië veroverd en langzamerhand werd  Egypte geïslamiseerd, waardoor Ethiopië in een isolement raakte. De hoofdstad werd verlegd naar het zuiden, van Axum naar Gondar. De groei van de Ethiopische kerkstaat ging niet zonder schokken. In 920 maakten de Joden zich onder vorstin JUDITH meester van de macht doch yerloren deze weer aan de zogenaamde Zagwe-dynastie. De bekendste onder deze voor het christendom ijverende vorsten was LALIBELA (1190-1225), de bouwer van grootse, in rots uitgehakte monolithische kerken. In 1260 werd de dynastie der Solomoniden hersteldonder JEKOENO AMLAK. Het was AMDA SYON ( 1314-1344) die de islamitische invloed uit het noorden tot staan bracht, volgens overlevering door te dreigen de loop van de Nijl te verleggen.   Amda Syon regeerde over een conglomeraat van rijkjes, waarvan de vorsten zijn vazallen waren. Hij was Ietterlijk de Koning der Koningen van Ethiopië en in feite de stichter van het Ethiopisch rijk, waarover Haile Selassie in dezelfde vorm regeerde. In dit rijk had de Koning geen vaste hoofdstad, maar werd gekroond in Axum waarna hij een afwisselend verblijf hield in tenten, in de verschillende provincies. De Salomonische dynastie bereikte het hoogtepunt van haar macht onder de lange regering van ZARAJACOB (1414- 1468). Hij consolideerde de uitbreidingen en bouwde vele kerken, schonk kloosters goederen en moedigde de beoefening van kunst en literatuur aan. Het was deze koning die zich liet vertegenwoordigen op het concilie van Florence (1440), waarmee hij de Europeanen attent maakte op het bestaan van zijn land. In die tijd waren de Europeanen beducht voor de groeiende macht der Turken, die reeds Egypte, Syrië en Klein-Azië hadden veroverd.