Lee “Scratch” Perry
En het geloof in Jah Rastafari
Zijne Keizerlijke Hoogheid Haile Selassie I, Koning der Koningen, Heer de Heren en Overwinnende Leeuw van
de stam van Judah, de macht van de Triniteit en de verdediger van het geloof is ondanks zijn overlijden in 1975
springlevend voor miljoenen reggaefans over de hele wereld. Wat brengt mensen ertoe om een foto op te hangen
van een oude man met een generaalspet en te zeggen dat deze hun God is?
Reggae en Lee Perry
In de jaren zestig richtten de Hippies zich op India. In de jaren zeventig werden de Punks door Jamaica
geïnspireerd. Een rebelse reggaemuziek werd door Bob Marley groot gemaakt. Daarbij werd een boodschap
gebracht van Afrikaans bewustzijn en een andere Bijbelse interpretatie van rituelen zoals het marihuana roken.
Als je van reggaemuziek houdt en er veel naar luistert wordt je vanzelf gebrainwashed en ga je vanzelf in Zijne
Majesteit geloven. Dat is waarschijnlijk een reden waarom het geloof in Jah bij velen bestaat. Een andere reden
is dat Zijne Keizerlijke Hoogheid met al zijn staatsbezoeken, organisaties, vernieuwingen, religieuze
bijeenkomsten, zijn strijd tegen het fascisme en zijn toespraken iets betekent waar mensen in willen geloven. Er
is een subcultuur ontstaan, waarin mensen met verschillende interpretaties een soort leidschap vinden. De
Afrikaanse droom tegenover de Amerikaanse droom. Het heeft romantiek, de natuur staat bovenaan, gezond en
bewust eten, en geen harddrugs. Het zit boordevol poëzie en geschiedenis: de Bijbel en alle boeken over oud -
Egypte en Ethiopië, koptische kunst en verloren beschavingen. Je kan dansen en blowen: Rastafari! Het is in
Nederland onverbrekelijk verbonden aan reggae muziek, koffieshops, jeugd en verzet.
In de jaren vijftig werd Amerikaanse Rythm and Blues, die in Jamaica in sound systems gedraaid, uptempo
nagespeeld als ska in de jaren zestig, een snelle muziek met veel blazers. Er ontstond Rock Steady, een
langzamere muziek met meer elektrische gitaren en door naar men zegt een warme zomer werd het ritme nog
langzamer en de bas werd zwaarder gespeeld. Zo ontstond de reggae. De zangers in de jaren zeventig zongen
prachtige harmonieën en spirituele teksten, geïnspireerd door de Rasta-beweging. De grammofoonplaatjes die
uitgebracht werden hadden op de B-kant een dub versie, een bewerking van de A-kant. Daaroverheen is in de
jaren zestig de Rap ontstaan door een zanger, die een commercial van de radio nadeed. Dit praten op muziek,
DJ-ing, is op Jamaica tot een ware kunst verheven,en werd later overgenomen door de Hip Hop. Gezegd wordt,
dat reggae/ragga/dub/ska ver vooruitliep op de huidige tijd.
Een soort hartslag
Een van de belangrijkste figuren in deze muziek, Lee Perry, wordt over het algemeen voor zowel genie als gek
versleten. Lee Perry begon eind jaren vijftig op als sjouwer in een studio en werkte zich op tot onafhankelijk
producer en zanger. In het begin maakte hij veel instrumentale muziek geïnspireerd op Amerikaanse westerns,
een lichte muziek op een stevig ritme. Dag en nacht werkte hij in zijn Black Ark studio om met honderden
artiesten ritmes en baslijnen te bedenken en teksten met hen te schrijven. De basis tracks werden vaak op nieuw
gebruikt. Het mengpaneel was het instrument voor Perry. Hij experimenteerde met drumcomputers, koeien, baby
en TV-geluiden, en het achterstevoren draaien van banden. Hij nam alles op slechts vier sporen op, van
zangeresjes met covers tot koren met religieuze hymnen. Melodieën werden overgenomen uit soul, pop, blues,
calypso en jazz. Met echo en vervormers werden op de structuur van de drums en bas geluiden gedubd; flarden
zang, slaggitaar en spookachtige orgels zorgden voor een buitenaardse sfeer. Ruis en vervormingen werden door
de echo gehaald, en als bron toegevoegd in minimalistische composities. Sommige patronen lopen als een trein,
andere lijken op lopen in een plas lijm. Het tegendraadse reggae ritme is een soort hartslag, een roots- oftewel
oerritme. Tot 1979 was de Black Ark studio het culturele en spirituele centrum van hip Kingston. Toen werd Lee
Perry plotseling gek in zijn studio en stak hij zijn Black Ark-studio in de fik. Omzwervingen begonnen tussen New
York, Jamaica, Londen en Amsterdam; hij woont nu in Zurich, opnieuw getrouwd met een Zwitserse vrouw en
twee kinderen.
Orakel met een eigen kosmologie
In deze tien jaar tijd ontwikkelde Lee zich als orakel met een eigen kosmologie. Regelmatig nam hij muziek op
met lokale reggaebands. Zijn onderwerpen zijn de Bijbel, Rastafari, drugs, Obeah, Kabbalistiek, geld,
samenzweringen, megalomanie, computers en seks. Een originele mix van denkbeelden die hij als een gelovige
predikt en schreeuwt. Al zijn fans houden van hem, maar vinden het jammer dat ze hem niet altijd kunnen
verstaan. Daarom volgt hier een vertaald interview, gehouden in 1995 door Diana Ozon in Amsterdam. Lee
“Scratch” Perry is een kult held. Mr. Small Axe, Pipecock Jackxon, the Mighty Upsetter is inmiddels 62 en grijs en
lijkt op Selassie zelf.
“Dit is een Keizerlijke brief
Lee “Scratch” Perry, de Opzetter
Demonen Overwinnaar, Kleine Bijl
die inkomstenbelasting komt verslaan
Ik versla de regeringshoofden
en ik versla het IMF
Ik neem het over met mijn ruimtehelm
Ik ben zwaarder dan lood.”
Na dit gezongen intro komen de tachtiger
jaren ter sprake, een tijd waarin veel
vuurwapens gebruikt werden op Jamaica.
Over het gek worden in zijn studio op
Jamaica weet hij dit te vertellen:
“Twee jaar lang heb ik niet geslapen.
Ze wilden mij en Bob Marley vermoorden. Ze hebben me drugs uit Haïti gegeven. maar in plaats van me te doden
hebben ze me supermacht gegeven. Twee jaar lang heb ik niet gegeten of gedronken en heb ik dag en nacht
gewerkt om te schilderen. Want ik heb werk te doen en dat is nog niet voltooid. Ik weet niet waar de drugs naar
toe gingen, maar het vergif zit nog steeds in me. Het gaf me superkracht als superman. Het heeft me niet
gedood, maar superkracht geven. Het is een wonder. Het waren de moeder van mijn kind en wat dreadlocks die
het me gaven. Ze wilden mijn kracht afnemen. Van alle muziekopnamen uit die tijd heb ik geen mastertapes van.
Want toen ze me het vergif gaven dachten ze dat ik ging sterven en pikten ze de mastertapes.
Waarom zijn de krachten steeds tegen je gericht?
Omdat we voortdurend tegen de regering vochten, de regeringshoofden en de raad van Kerken, omdat ze een
andere doctrine prediken. Zij preken voor een God, die niet bestaat en daar vechten we tegen. En het IMF in de
Derde Wereld, omdat we het Internationale Monetaire Fonds over wilden nemen met muziek. Dus we hebben drie
belangrijke vijanden: de kerken, de regeringshoofden en het IMF. Maar IMF moet onze vriend zijn, want wij
hebben wat ze willen, wij hebben de samenwerking, woorden, muziek, geluid en kracht. Het IMF kan geen
wapens meer verkopen. Ik zong altijd tegen de belastingen en ik zong dat ganja vrij moet zijn en ik zong tegen de
duivel. Ik ben niet eens een menselijk wezen. Ik ben een geest. ik kom van Jupiter. Ik ben een begaafd kind. Mijn
brein is een muziekdoos. Ik ben hier gestuurd als voorbeeld. Voor de mensen die iets willen leren, die leren het
van Scratch.”
Het magisch alphabet
Als enige rapper zingt Lee Perry vaak de letters van het alfabet op zijn muziek, de basistekst op muziek:
“Het Alfabet vertegenwoordigt Koning Alpha. Vuur schrijft alle woorden. Koningin Omega is water, die Zijne
Majesteit’s dorst lest. God de Almachtige is vuur en als hij water nodig heeft roept hij Koningin Omega en dan zijn
ze één. Ze worden positief en negatief. De letters in het alfabet betekenen allemaal iets. Ze zijn magisch:
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ. In het magische woord heb ik L voor Lee. L is voor licht, liefde, leider.
Koningin Elizabeth weet hoe machtig de L is, daarom gebruikt ze L.S.P. Ze heeft me van mijn initialen beroofd. Ik
ben L.S.P., Lee Scratch Perry. En ik heb ook Scratch, de macht van de S. De Amerikanen gebruiken het voor de
dollar. En P is onbeperkt: piramide. P is voor power. Power van de Triniteit. Power van liefde, Het is alles. Muziek
power, geld power, aarde power, natuur power, woord power, water power, vuur power. Het is oordeels power wat
ik heb. Alles met D moet weg. D staat voor dood. D is voor duivel. We moeten de D uit het alfabet halen ”
Lee Perry legt continu een religieuze verklaringen af. Hij gelooft dat hij onsterfelijk is en duizenden jaren oud,
reincarnatie is vanzelfsprekend.
Dood bestaat niet.
“Ik geloof 100% in Jezus
Christus. Want Jezus loopt op de
zee. Hij vliegt door de lucht. Hij
zit met zijn vader op de stoel. En
ik zie het Oordeel vliegen. Elke
God, die ik aanbid en elke God
die ik zal aanbidden moet
onzichtbaar zijn. Want hij zit in
mij. Hij praat door mij. Woorden,
woorden zijn mijn erfenis. Ik hoef
niet eens te denken wat ik zal
zeggen. Ik ben een babbelbox.
Dus die onzichtbare woorden zijn
een onzichtbare kracht en de
onzichtbare macht van God. In
den beginne was dat Woord.
Ik ben de ik ben die ik ben. Wij
zijn hier en als dat niet zo was
dan zou je me niet kunnen
identificeren. Dan zou je niet
naar mij kunnen luisteren. Je zou
dunne lucht zien. Ik zou
onzichtbaar zijn. Dus ik moet dit
lenen, een lichaam zoals je het
noemt. En ik houd van dit
lichaam. En ik wil dit lichaam niet
verliezen. Ik wil dit lichaam niet
beschadigen, want als ik dit
lichaam verlies dan zie je me niet
meer, dan kan ik dwars door je
heen vliegen en dan zou je me
niet voelen. Als ik tegen je praat,
zou je het niet horen.
God zelf kan het lichaam van
elke man of vrouw overnemen
om een bezoek af te leggen. Dus
hij roept zijn hoge priesters om
zijn vliegend tapijt te laten
brengen. God is het begin en
God is het eind. God is de eerste
en God is de laatste.”
Gij zult de jungle niet verstoren
Over het recentelijk opgraven van de resten van de resten van Selassie onder het toilet van zijn paleis en over de
Ethiopiese hongersnoden, zegt hij:
“Ze hebben de resten van Haile Selassie opgegraven. Als ze zijn beenderen en schedel hebben gevonden dan
zijn ze in grote problemen, want dan hebben ze Hem nog niet gevonden. Het lichaam, het vlees en de beenderen
betekenen niets, want het is de geest die spreekt. Ze hebben het lichaam van Z.K.H. Keizerlijke Majesteit Haile
Selassie I gevonden, maar niet zijn geest. En ik ben niet zo stom om te gaan vertellen waar hij wel is. Dan zou ik
erger zijn dan diegenen die de olifanten hebben verkocht aan de Europeanen en de jungle hebben verstoord en
een vloek hebben uitgesproken en het fantoom hebben losgemaakt. Waarom ontsnapte Zijne Majesteit uit Afrika,
Ethiopië, Addis Abbaba? Omdat hij wist dat ze een valstrik voor hem spanden. De Afrikanen dachten, hij is van
een speciale stam, maar wat is er nou zo speciaal aan hem. Ze hebben niet zo van hem gehouden als ze zouden
moeten. Dus hij wist dat hij ze moest verlaten om een ander lichaam te vinden. Toen hij ze verliet ging het slecht
met Ethiopië. Daarom lijden ze nu. Hij was een Hoger wezen, een spiritueel wezen. Hij was hun vriend. Hij was
daar om ze te helpen, zodat ze niet hoefden te lijden. Als ze van hem lief hadden gehad, zouden ze niet
verhongeren. Het is een kwestie van respect. Liefde, respect, eenheid, en harmonie. De mensen die vrede
komen maken zijn mensen die oorlog maken. Ze komen in de naam van de vrede, maar ze komen moorden. Ik
kom in naam van liefde, eenheid en harmonie en ik ben hoger dan geld. Ik laat zien dat geld stom en gek is.
Mensen zijn gek dat ze voor geld moorden. Geld is niets anders dan papier en zilver. God is de Omnipotente
Tegenwoordigheid en de stem van deze tijd. God is de omnipotente activiteit. Actie, instante actie. Instante
manifestatie. Instante veranderingen.
Als de Afrikanen het oerwoud niet hadden verstoord, zijne Majesteit hadden verstoten en de dieren, de olifanten,
leeuwen en tijgers niet hadden gevangen en niet alles hadden verkocht aan de Europeanen, dan zou Afrika voor
altijd rijk zijn geweest en zou het het heersende land zijn geweest voor altijd. Maar ze hebben de jungle verzwakt.
Gij zult de jungle niet verstoren. Dieren waren er voor de mensen. God had een speciale relatie met ze en had de
eerste communicatie met dieren. Daarom heeft hij de jungle gemaakt. En nu is de jungle verstoord. Als er een
oppasser was geweest hadden de Europeanen de jungle niet kunnen binnenstormen. Het is hun schuld. Dus God
zal ze geen geheimen geven, totdat Ethiopië haar handen uit zal strekken in violet, groen, goud en rood. Er zal
geen andere manier zijn voor Ethiopië om haar handen uit te strekken dan door de Leeuw van de jungle. En
diezelfde leeuw, waarvan we denken dat ze het lichaam hebben gevonden is de leeuw van Judah, de
uitverkorene God's, het licht van de wereld, de rechtmatige heerser van de aarde.”
Grootheidswaan
Als Scratch zeer op dreef is komt zijn grootheidswaan naar boven. Hij identificeert zich zo met zijn onderwerpen
dat hij het zelf wordt. Hij wordt Selassie. Hij neemt de wereld over en komt de aarde redden.
Gevraagd naar wat hij in het jaar 2000 denkt te gaan doen antwoordt hij:
“ In het jaar 2000 zal ik geen vis meer zijn. Dan zal ik Jezus zijn. De Negus Christus. De Negus ik & ik, die Israël
regeert. Ik zal de Negus zijn en Sai Baba mijn rotsberg. De Leeuw van Judah zal mijn schild zijn, muzikaal
gezien. En donder mijn macht. Je zult de donder horen rollen. Je zult de bliksem zien, maar niet de regen of de
wervelwind. Je zult het woord horen en de bries en de regen. Geen dokter zal ooit mijn brein zien. Het spijt me.”
“Iedereen is boodschapper. Het is goed voor je om een goede boodschap uit te zenden. Want wat je naar buiten
brengt, krijg je terug. Als je een Frankenstein creëert, creëer dan een Frankenstein met een goed hart. Maak
geen Frankenstein die mensen wil vermoorden, want hij zal terug komen om jou te vermoorden. Hij zal
terugkomen om zijn maker om te brengen. Hij zal genoeg krijgen van het leven en zeggen: "Jij bent diegene die
me dit miserabele leven heeft gegeven. Ik grijp je bij je miserabele nek”. Dus bouw een goede Frankenstein.
Wees voorzichtig op je computer. Wat je ook doet op je computer, zorg ervoor dat je iets goeds maakt.”
Overal waar Perry gaat is hij een en al activiteit. Hij leeft alsof er continu camera's op hem gericht staan. Al
lopend begint hij halfzingend:
“De Waarheid rijdt voort als een leeuw op een eenhoorn. Ik ben het water des levens. Kom naar mij en drink.
Water, de beste smaak die ik ooit geproefd heb. Ik versnel mezelf. Ik ben extreem sneller dan snel. te snel. Ik
communiceer sneller dan jullie kunnen communiceren met mij. Om alles te begrijpen zal je dit moeten opnemen.
Ik ben een boek en ik sta wijdopen. Neem me mee naar huis en lees me. Ik ben een psychiater. Ik open deuren.
En ik sluit deuren. Ik sluit de poort naar de hel: Klang! met mijn rare tong. Ik sluit alle deuren naar de hel: Klang!
En ik open deuren die geen trut kan sluiten. Ik sluit de hoerendeuren: Klang! , ik sluit de pooierdeuren, ik sluit de
verslaafdendeuren, ik sluit de Medusadeuren, ik sluit de verliezersdeuren en ik open de winnaarsdeuren. Ik sluit
en ik sluit en ik stel mezelf tentoon.
Sai Baba is Hannibal
Je rapt over Hare Krishna en Sai Baba. Waar geloof je nu in?
“Als ik nu een God zoek, dan zie ik Sai Baba. Sai Baba is de hoogste, de helpende waarheid en de levende God.
Met Sai Baba’s rechterhand is er niets wat hij niet kan doen. Als Sai Baba zijn rechterhand schudt, dan schudden
alle sterren in de hemel. Het komt van een oude traditie van de Indiërs. De Indiërs zeggen, de spirit spreekt. En
ze spraken ook tot Mozes wat te schrijven en wat te doen in Egypte. En zo werd het gedaan. Hij vertelde Mozes
om zijn hand te strekken en de Rode Zee te openen, of was dat soms een luchtspiegeling. God is de waarheid.
Dat is wat ik heb ontdekt. In mijn muzikale wereld ben ik God. Dus je hebt God en God en je moet ze allemaal
respecteren, de God der Goden. En ik geloof persoonlijk in Sai Baba. Hij liet me kunsten zien. Als hij in de bergen
gaat staan, dan zijn de bergen een deel van hem. Serieus, dit is geen grapje. Sai Baba is Hannibal. Hij is een
echte Hannibal.”
Hugo Kaagman, Bres 191, augustus/september 1998
Interview door Diana Ozon en Bart Schut voor Radio Patapou en VPRO
Sound collage by Pieter Both (JAH6 & BEEF) and interview with
Lee Perry by Bart Schut (Radio Patapou)